Werkgroep OntwikkelingsTechnieken (WOT)

Touwpomp bouwhandleiding

Figuur 0 Foto 1

Introductie

De touwpomp is een erg eenvoudig en goedkoop te bouwen pomp die voor een groot deel uit afval materiaal gebouwd kan worden. Juist door zijn eenvoud kan de touwpomp gebouwd en onderhouden worden door niet technisch onderlegde personen, hoewel enige praktische handigheid vereist wordt.
Op foto 1 is een touwpomp te zien die gebouwd is door de cursisten van de Techniek-week 1997 van de WOT onder begeleiding van Henk Holtslag.

Figuur 1 In figuur 1 is de principe-opbouw van een touwpomp te zien. Een touwpomp bestaat uit een (opvoer)buis waardoor een touw loopt waaraan zuigertjes zijn bevestigt. De buis reikt aan de onderkant in het (grond)water en aan de bovenkant steekt hij een eind boven de grond uit. De zuigertjes die aan het touw zijn bevestigd passen met een kleine speling (0,2...0,5 mm) in de buis. Door nu het touw door de buis te trekken zal doordat de zuigertjes de buis min of meer afsluiten een onderdruk worden gecreëerd waardoor water mee omhoog wordt genomen. Een waterfilmpje tussen de zuiger en de buiswand zorgt voor de smering en draagt ook bij aan de afsluiting tussen de zuigertjes en de buis. Aan de bovenkant loopt het touw over een wiel waarmee het touw door de buis wordt getrokken. Aan de onderkant van de buis bevindt zich een constructie die er voor zorgt dat het touw soepel in de buis glijdt.

De touwpomp kan met eenvoudige materialen worden toegepast tot een diepte van zo'n 40 meter. Hoe dieper het water zich bevindt des te kleiner de diameter van de opvoerbuis moet zijn. Dit omdat er anders een te groot gewicht aan water aan het touw hangt en dit niet meer met de hand ophoog gepompt kan worden. Vooral bij kleine buisdiameters en de daarbij horende grote pompdieptes is het belangrijk dat de zuigertjes nauwkeurig op maat gemaakt worden.

Hieronder een tabel die aangeeft welke buisdiameter gebruikt moet worden bij een bepaalde pomphoogte en bij de twee meest gebruikte wielmaten.

Tabel 1: Verhouding van de pomphoogte tot de te gebruiken inwendige buisdiameter bij gebruik van een wieldiameter van 0,36 meter.
Opvoerhoogte (meter)0...66...99...2020...3535...40
Buis diameter (")
Buisdiameter (mm)

44,5

38,1
1
25,4
¾
19,1
½
12,7
Opbrengst (liter / omwenteling)1,41,00,50,30,1

Tabel 2: Verhouding van de pomphoogte tot de te gebruiken inwendige buisdiameter bij gebruik van een wieldiameter van 0,54 meter.
Opvoerhoogte (meter)0...4,54,5...66...1313...2525...40
Buis diameter (")
Buisdiameter (mm)

44,5

38,1
1
25,4
¾
19,1
½
12,7
Opbrengst (liter / omwenteling)2,11,50,70,40,2


Volgende: De constructie